Het implementeren van kunstmatige intelligentie in de publieke sector is moeilijk. Overheden en andere publieke organisaties hebben te maken met complexe regelgeving, politieke belangen, bureaucratische structuren en risicomijdende culturen. Vijf oncomfortabele principes kunnen publieke organisaties helpen om deze complexe omgevingen te navigeren en de weg vrij te maken voor effectieve, strategische AI-innovatie.

Ondanks enkele misvattingen, blijft de publieke sector niet achter in het genereren van nieuwe ideeën. Het toont initiatief in het innoveren van diensten, processen en beleid, hoewel er minder nadruk ligt op technologische innovatie. Waar de publieke sector echter tekortschiet, is in het transformeren van deze ideeën in waardevolle resultaten die de samenleving ten goede komen en ze naar een strategisch niveau tillen. In tegenstelling tot de private sector, waar innovatie direct is gekoppeld aan het overleven van de organisatie en inherent strategisch is, hebben publieke organisaties te maken met dynamische politieke belangen, bureaucratische structuren, risicomijdende culturen en de noodzaak om conflicterende doelen en regelgevende voorwaarden in balans te brengen. Deze beperkingen spelen zeker in de context van AI, waardoor de sector het risico loopt niet de waarde van AI te extraheren om de samenleving ten goede te komen. De volgende vijf principes kunnen helpen deze barrières te overwinnen:

Ontplooi strategie

De verschuiving naar een data-gedreven paradigma vereist een strategische benadering, waardoor het noodzakelijk is een strategische mindset aan te nemen. Traditionele strategieformulering in de publieke sector omvat vaak langdurige processen, waarbij verschillende belangen en onzekerheden worden meegewogen, resulterend in deterministische en gedetailleerde plannen. Zo'n aanpak blijkt echter minder effectief te zijn op het gebied van innovatie. Agile strategieën, gekenmerkt door het vermogen om plannen te evolueren in reactie op opkomende kwesties of gebeurtenissen, bieden een meer levensvatbaar alternatief.

Begin daarom met een "strategie op hoofdlijnen" die bestaat uit een toekomstvisie gebaseerd op componenten die de belangrijkste belanghebbenden ondersteunen, duidelijke doelstellingen en initiële acties. Ga op basis hiervan aan de slag en breid je innovatiestrategie voortdurend uit door middel van kwartaalbeoordelingen en aanpassingen op basis van praktische bewijzen. Deze aanpak faciliteert snellere resultaten en zorgt ervoor dat strategieën relevant en effectief blijven.

Stel oude grenzen ter discussie

De disruptieve impact van data en AI vereist het vaststellen van nieuwe regels, waarbij de noodzaak van ethisch en transparant gebruik van technologie in balans wordt gebracht met de flexibiliteit om te innoveren. Hoewel het stellen van grenzen cruciaal is, is er een neiging om beperkingen op te stapelen die de ruimte voor innovatie beperken, vooral wanneer het gaat om een nieuw fenomeen zoals AI. Innovatie gaat net zo goed over het in twijfel trekken van bestaande regelgevende, cognitieve en normatieve aannames als over het vaststellen van nieuwe regels. Als je alleen maar nieuwe regels aan het oude stelsel toevoegt, ontstaat al snel een onwerkbare situatie. Het analyseren, heroverwegen en prioriteren van wat als vanzelfsprekend wordt beschouwd, is vereist om deuren voor AI te openen. Een dichotome benadering van wat legitiem is en wat niet, kan innovatie verstikken, terwijl een meer genuanceerde benadering, zelfs met betrekking tot regelgeving, nieuwe kansen biedt.

Zorg voor ‘genoeg’ steun

Het succes van innovatiestrategieën in de publieke sector hangt af van de kracht en stabiliteit van ondersteunende coalities. Het is niet nodig om ‘volledige steun’ te krijgen, dit is vaak onmogelijk en minimaal vertragend, maar zal waarschijnlijk ook betekenen dat de meer innovatieve kenmerken van het oorspronkelijke idee het niet overleven of de complexiteit dramatisch toeneemt tot het niveau dat de oplossing onuitvoerbaar is. Innovatie in de publieke sector gaat over het creëren van winnende coalities van organisatorische en politieke leiders, en institutionele spelers, die ook bij tegenslagen en tegenstand staande blijven. Het gaat niet om het verkrijgen van unanieme steun, maar om genoeg steun van de juiste partijen. Het effectief bespelen en betrekken van de "arena van belanghebbenden" is onmisbaar voor het waarborgen en uitbreiden van de ruimte die nodig is voor innovatie.

Kies provocerende projecten

Langetermijnsucces wordt bepaald door het succes van projecten. Zij fungeren als katalysator, doordat hun resultaten zorgen voor een breder bewustzijn en steun en geven richting, waardoor een goed idee zich kan ontwikkelen tot een geavanceerde strategie. Naast hun tastbare bijdrage hebben de juiste projecten ook symbolische waarde, door overtuigend en relevant bewijs van succes te leveren. Zij legitimeren het uitdagen van de gevestigde normen en creëren het draagvlak voor vervolg. Vaak richten initiële projecten zich op technische aspecten, zoals het opzetten van een data-infrastructuur, maar organisaties zouden verstandig zijn om projecten met een reële en opvallende impact te prioriteren, vooral in de vroege stadia, want deze creëren de ruimte voor toekomstige innovaties. De aard van de gevormde allianties, zoals eerder besproken, is essentieel voor het identificeren en ondersteunen van deze provocatieve projecten.

Heralloceer middelen strategisch

De herallocatie van middelen is cruciaal voor langetermijnsucces van innovatie, maar dit zijn juist vaak het type beslissingen dat zolang mogelijk wordt uitgesteld. In de publieke sector zijn budgetten vaak “zero-based”, waardoor de herallocatie van middelen inherent een politiek proces is. Het gaat om het maken van keuzes tussen concurrerende belangen die moeilijk te vergelijken zijn. Om moeilijke afwegingen te vermijden, worden vaak slechts kleine budgetten tegelijkertijd beschikbaar gesteld, maar deze aanpak introduceert bureaucratie en leidt vaak tot heronderhandelingen en nieuwe voorwaarden, waardoor de ruimte voor innovatie wordt beperkt. Serieuze (financiële) steun is onmisbaar. Een effectieve overgang naar een nieuw data-gedreven paradigma vereist niet alleen startkapitaal voor meerdere "sprints", maar ook vroegtijdig een discussie over een strategische herallocatie van middelen. Dit betekent niet dat de herallocatie onvoorwaardelijk is, maar door vroegtijdig duidelijke “governance” afspraken te maken kan worden voorkomen dat het project later vastloopt in bureaucratische en politieke besluitvormingsprocessen.

AI-innovatie in de publieke sector gaat niet alleen over nieuwe ideeën; het gaat om het transformeren van die ideeën in tastbare voordelen ondanks de door de organisatie en bredere omgeving opgelegde beperkingen. AI creëert in veel opzichten een nieuw speelveld en daagt daardoor bestaande conventies uit, terwijl het onzekerheid creëert over hoe een nieuwe wereld zal werken. De natuurlijke reflex van de sector is om beperkingen op te leggen. In deze blog introduceren we juist een aantal ongemakkelijke principes voor de publieke sector om deze neiging te onderdrukken. Het omgaan met deze context vereist het aannemen van vijf oncomfortabele principes, welke organisaties helpen complexe omgevingen te navigeren en de weg vrij te maken voor effectieve, strategische AI-innovatie.